Keuzehulp: Hoe kies je de beste slaapzak?

De temperatuur rating van slaapzakken kan op vele manieren berekend worden. Om er zeker van te zijn dat slaapzakken te vergelijken zijn, laten tegenwoordig veel fabrikanten hun slaapzakken door een derde partij testen. Dit is volgens de EN-norm. Bij ons zijn alle waarden gebaseerd op deze EN-norm, let daarop wanneer je gaat vergelijken, wordt de EN-norm niet vermeld, dan zijn de waarden niet te vergelijken of controleren. De EN-norm heeft twee belangrijke temperaturen die worden aangegeven.

• De Comfort Rating; Deze temperatuur geeft de laagste temperatuur weer waarbij de gemiddelde vrouw nog comfortabel warm blijft.
• De Lower-Limit of gewoon Limit Rating; Deze temperatuur geeft de laagste temperatuur weer waarbij de gemiddelde vrouw nog comfortabel warm blijft.

Daarnaast is er nog een Extreme Rating. Bij de temperatuur die hier aangegeven wordt is het absoluut geen pretje in je slaapzak, maar je blijft nog wel in leven. Aangeraden wordt om de Extreme Rating temperatuur niet erg nauw te nemen. Of een slaapzak getest is op de EN-norm staat meestal wel duidelijk aangegeven. Kun je het niet vinden? Mail ons en we zoeken het voor je uit.

Helaas hangt de temperatuur rating van nog veel meer dingen af dan enkel wat de fabrikant aangeeft. Andere dingen die de temperatuur ook beïnvloeden zijn:

• Je slaapmatje; Deze heeft ook een isolatie waarde. Hoe kouder de ondergrond, hoe meer isolerend vermogen je matje moet hebben om de kou van je lichaam weg te houden. Zelfs de dikste slaapzak kan koud worden als je slaapmatje niet genoeg isolerend vermogen heeft om de kou aan de grond te houden. Meer weten over het kiezen van slaapmatjes? Lees dan dit artikel.
• Het gebruik van een tent of bivakzak; Een tent of bivakzak houdt warmte vast die je niet zou hebben als je in de buitenlucht zou slapen of onder een tarp. Dit kan oplopen tot vijf graden celsius.
• Je metabolisme; Ook je metabolisme heeft invloed op jouw comfort temperatuur. Heb je het van jezelf snel koud dan heb je een iets warmere slaapzak nodig en andersom is ook het geval.
• Geslacht; Zoals eerder al aangegeven bij de EN-norm wordt er een verschil gemaakt tussen de temperatuur rating voor mannen en die voor vrouwen. Het is wetenschappelijk bewezen dat vrouwen het 's nachts sneller koud hebben dan mannen.
• Draag je kleding?; Als je gaat slapen met thermisch ondergoed, sokken en een muts dan heb je het 's nachts aanzienlijk warmer. Tevens houdt het ook je slaapzak schoner, dan wanneer de huid direct contact maakt met de slaapzak. Hier zijn ook andere artikelen voor, zoals lakenzakken, maar hier komen we later op terug.
• Capuchon; Heeft je slaapzak een capuchon? Zorg dan dat deze goed aansluit, zo houd je nog meer warmte vast. Eigenlijk alle mummy model slaapzakken hebben dit er standaard aan vast zitten.
• Voldoende drinken; Als je genoeg gedronken hebt, blijft je lichaam beter functioneren en houd je automatisch meer warmte bij je.

Welke temperatuur rating moet ik kiezen?

De EN-norm kun je aanhouden bij het kiezen van een slaapzak, zolang je de andere variabelen maar in het achterhoofd houdt. Vind je een slaapzak zonder EN-norm zorg dan dat de comfort temperatuur of de limiet temperatuur onder de laagste temperatuur ligt die je verwacht. Hierdoor heb je altijd een slaapzak die warm genoeg zou moeten zijn. Wordt het te warm in je slaapzak dan kun je altijd een deel van je slaapzak openritsen of helemaal openritsen en als deken gebruiken.

In het algemeen kun je de volgende categorieën slaapzakken onderscheiden:

• Zomer slaapzakken of 1-seizoen slaapzak; Niet kouder dan +5º
• 3-Seizoenen slaapzak; Onder het vriespunt -5º
• 4-Seizoenen slaapzak; Ruim onder vriespunt -10º
• Extreme slaapzak; Kouder dan -18º

Sommige winkels hanteren ook nog de 2-seizoenen slaapzak welke bedoeld is voor temperaturen tot rond of net iets boven het vriespunt, wij gebruiken deze ook

De keuze tussen gewicht en comfort of beide hangt af van een aantal zaken. Het grootste verschil zit in deken tegenover mummy model slaapzak.

• Deken model; Een deken model slaapzak is niets anders dan een rechthoekige slaapzak. Deze loopt niet taps toe aan het voeteinde en is nog het meest te vergelijken met de deken van thuis. Soms zit aan deze modellen een capuchon vast, maar het merendeel is zonder. Omdat deze vorm van slaapzak rechthoekig is kun je er makkelijk in draaien zonder dat je de hele slaapzak mee moet nemen. Het grootste nadeel van deze vorm is het warmteverlies. Doordat je nooit de gehele slaapzak vult blijven er altijd plekken die weer afkoelen. Iedere keer als je draait en anders gaat liggen zul je deze koude plekken opnieuw moeten opwarmen. Vaak zijn deze slaapzakken enkel bedoeld voor vakanties waar je niet veel voor hoeft te sjouwen en waar de temperatuur gemiddeld wat hoger is.

• Mummy model; Een mummy model loopt taps toe naar de voeten en is bedoeld om zo nauw mogelijk rond het lichaam te sluiten. Hierdoor heb je minimaal warmteverlies omdat er geen loze ruimte is in de slaapzak. Tevens hebben bijna alle mummy model slaapzakken een capuchon. Als je draait in een mummy slaapzak neem je de hele slaapzak mee. Ben je een buikslaper dan heb je geen geluk: Een mummy slaapzak met capuchon staat het in principe niet toe om op de buik te slapen. Dit type slaapzak is vaak lichter en compacter dan een deken model en bedoeld om makkelijk mee te kunnen nemen in een rugzak.

Er is naast de temperatuur rating nog een ander onderscheid gemaakt tussen dames en heren modellen. Dames modellen slaapzakken zijn vaak korter van lengte, smaller bij de schouders, breder bij de heupen en hebben vaak extra isolatie bij het bovenlichaam en/of voeteinde. Dat neemt niet weg dat dames ook prima kunnen slapen in heren / unisex modellen. De verschillen betreffen meestal slechts enkele centimeters.

Constructie van een slaapzak

Heb je de keuze kunnen maken tussen deken of mummy model dan is er nog het constructie verschil tussen de verschillende slaapzakken. Uitgaande van het mummy model is er het voeteinde. Het voeteinde daar wordt soms een constructie omheen gemaakt om te zorgen dat de voeten net iets meer ruimte hebben. Heb je een verticaal uiteinde dan kun je als je op je rug ligt wel genoeg lengte hebben in de slaapzak, maar toch met de tenen tegen het uiteinde aan drukken. Hiervoor is het schuine/voorover hellende uiteinde bedacht. Het uiteinde van de slaapzak is nu niet verticaal, maar helt iets over om je tenen de ruimte te geven.

De keuze van materialen in een slaapzak heeft een merkbare invloed op het gewicht. Welke stoffen er gebruikt worden voor de binnentijk en de buitentijk zal meestal verschillen tussen katoen of nylon. Katoen voelt fijn aan en is ook weer het beste te vergelijken met de dekens van thuis. Het nadeel is dat katoen veel vocht vasthoudt en dus slecht ademt. Hierdoor kan vocht vanaf het lichaam moeilijk zijn weg vinden naar buiten en voelt katoen snel klam aan. Nylon ademt een stuk beter en droogt sneller. Bij nylon wordt vaak de denier waarde opgegeven, dit is een eenheid voor de dikte van het garen. Hoe hoger de denier waarde, hoe sterker, maar ook zwaarder de stof is.

Een ander belangrijk element bij de constructie van slaapzakken zijn de tussenschotjes. Slaapzakken hebben over het algemeen allemaal banen naast elkaar lopen met tussenschotjes die op verschillende manieren zijn geplaatst. Vroeger werden de banen gescheiden door middel van het doorstikken van de tussen gedeelten. Tegenwoordig zitten daar schotjes tussen omdat het doorstikken leidde tot plekken van warmteverlies. De voornaamste manieren om deze schotjes te plaatsen zijn:

• Recht; Vaak bij de wat goedkopere slaapzakken wordt er een recht schotje geplaatst over de breedte van een slaapzak. In principe werkt dit voldoende, maar het kan gebeuren dat het dons dusdanig verschuift dat er nog steeds een plek blijft met warmteverlies.
• Schuin hellend; Deze schotjes hellen allemaal iets naar voren waardoor de bovenkant van het schotje niet boven de onderkant komt en er dus nog minder warmteverlies is.
• Trapezoïde shotjes; Deze constructie is weer iets steviger dan de schuin hellende schotjes omdat ze hierbij om en om de andere kant op hellen. Het dons zou hier nog beter op zijn plek moeten blijven zitten.

Er zijn nog andere dingen die effect hebben op het gewicht van de slaapzak. Daar komen we op terug nadat de grootste verschillen zijn benoemd tussen dons en synthetisch, want die keuze heeft ook een groot effect op het gewicht van de slaapzak.

Het belangrijkste om te beseffen bij een keuze tussen deze twee is dat ze zelf geen warmte genereren, maar er alles aan doen om zo min mogelijk warmte te verliezen. Als je slaapt gaat je hartslag omlaag en daalt je lichaamstemperatuur. Je lichaam moet blijven werken om niet alle warmte te verliezen en een goede slaapzak helpt hierbij een heleboel. Op het moment dat je lichaam te hard moet werken om zijn warmte te behouden, gaat je hartslag omhoog en wordt je wakker. Terwijl je net zo lekker lag te dromen!

Synthetische slaapzakken

Er zijn een groot aantal voordelen en nadelen te benoemen van dons en synthetisch. Laten we eerst alle voordelen van synthetisch beschrijven:

• Synthetisch droogt relatief snel

• Synthetische slaapzakken zijn vaak goedkoper

• Synthetische slaapzakken zijn makkelijker zelf te wassen

Helaas is er voor ieder voordeel van synthetische slaapzakken ook een nadeel te benoemen.

• Synthetisch droogt relatief snel, maar is een stuk zwaarder

• Synthetische slaapzakken zijn vaak goedkoper, maar gaan ook wat minder lang mee

• Synthetische slaapzakken zijn vaak een stuk groter dan de donzen tegenhanger.

Waarom dan toch synthetisch?

Juist, omdat het goedkoper is, als je lekker met de auto op vakantie gaat dan maakt de compactheid en het gewicht ook niet echt uit. De betere synthetische slaapzakken zou je ook mee kunnen nemen in je rugzak. Daarnaast presteert synthetisch een stuk beter in natte omstandigheden, denk bijvoorbeeld aan Schotland.

Donzen slaapzakken

Voor het kiezen van een donzen slaapzak is iets meer uitleg nodig dan bij een synthetische slaapzak. Er is een verschil tussen ganzendons en eendendons en een verschil in Cuin waardes van het dons. De voordelen van dons in het algemeen zijn:

• Lichter van gewicht

• Zeer compact in te pakken tegenover de warmte die het biedt

• Lange levensduur

Het verschil tussen eendendons en ganzendons is te vinden in de levensduur en de hoogte die de Cuin waarde ofwel vulkracht kan behalen, hier komen we zo op terug. De levensduur van ganzendons is iets langer dan die van eendendons, vuistregel: eendendons 20 jaar, ganzendons 25 jaar. Ganzendons houdt ook minder snel geurtjes vast dan eendendons, maar is helaas door schaarste vaak aanzienlijk duurder in prijs.

De Cuin waarde van dons laat zien in hoeverre het dons in staat is stilstaande lucht vast te houden. Stilstaande lucht is namelijk hetgene dat uiteindelijk voor de isolatie zorgt. De Cuin waarde wordt bepaald door te meten hoeveel kubieke inch dons er in een ounce past. Een Cuin waarde van 650 wil dus zeggen dat 1 ounce (28,3 gram) een volume heeft van 650 kubieke inch. Deze waarde wordt op slaapzakken vaak los aangegeven of direct achter het type dons weergegeven. Hoe hoger deze waarde, hoe beter dons in staat is om warmte vast te houden. Ga je dus twee donzen slaapzakken vergelijken die beide een vulgewicht van 600 gram hebben. Waarbij de ene een Cuin waarde van 600 heeft en de ander een Cuin waarde van 750, dan is die met een Cuin waarde van 750 warmer. Ganzendons kan een hogere Cuin waarde halen dan eendendons. Zelfs tot een Cuin waarde van 900 en hoger is mogelijk, al wordt dit wel peperduur. Eendendons heeft geen hogere Cuin waardes dan 750 tot 800.

Helaas kan dons slecht tegen vocht en verliest dan zijn isolatiewaarde. Om dit te voorkomen zijn diverse oplossingen bedacht. Een manier is om de slaapzak een waterafstotende buitentijk te geven of zelfs waterdicht. Dit voorkomt dat er vocht bij het dons komt. Een andere manier die tegenwoordig steeds meer wordt gebruikt is het gebruik van waterafstotend dons. Het dons wordt beschermd met een waterafstotende laag en kan zo veel beter tegen vocht. Een ander nadeel van het slecht tegen vocht kunnen is dat ze moeilijker zelf te wassen zijn.

Eerder hadden we het over andere manieren dan kleding om je warmteverlies te beperken binnen de slaapzak. Hier zijn liners of lakenzakken voor. Deze hebben naast het beperken van de warmteverlies en het verlengen van de levensduur van je slaapzak ook nog een ander voordeel. Ze zorgen ervoor dat, net als bij het dragen van kleding, je je de slaapzak minder vaak hoeft te wassen. Lakenzakken kunnen van verschillende stoffen gemaakt worden. Katoen en zijde zijn de meest voorkomende stoffen. Er zijn zelfs lakenzakken van thermisch isolerend materiaal zodat de gebruikstemperatuur extra wordt opgewaardeerd. Daarom is het zeker te adviseren om bij je slaapzak ook een lakenzak aan te schaffen.

• Linkerrits of rechterrits; Bij deken modellen zul je het niet tegenkomen, maar bij mummy modellen wel. Wil je de slaapzakken aan elkaar ritsen dan zul je rekening moeten houden dat een slaapzak de rits links heeft en de ander de rits rechts. Het aan elkaar ritsen van mummy slaapzakken wordt in de praktijd bijzonder weinig gedaan.
• Lengte van de slaapzak; Tel twintig centimeter op bij je lichaamslengte en dan heb je de minimale lengte die jou slaapzak moet hebben om comfortabel in te passen.
• Tochtstrip; Kijk aan de binnenzijde van je slaapzak naar de rits. Om te voorkomen dat je warmte verliest zou hier een stuk stof voor moeten zitten, het liefst gevuld met dons of synthetische vulling. De tochtstrip helpt meestal ook voorkomen dat er stof tussen de rits komt.
• Aantrekkoordjes; De aantrekkoordjes die rond de muts zitten zorgen ervoor dat een slaapzak nog wat beter om je lichaam past en je minder warmte verliest.